Rapportage Meldpunt geneesmiddelentekorten en -defecten 2020

Ondanks onzekerheden door de COVID-19-crisis vlakt de groei van het aantal meldingen van leveringsproblemen af.

Aantal meldingen

Het Meldpunt heeft vorig jaar in totaal 3.723 meldingen van verwachte leveringsproblemen ontvangen. Voor een aantal geneesmiddelen is meer-dere keren een leveringsprobleem gemeld. De 3.723 meldingen van leveringsproblemen gaan over 2.079 verschillende geneesmiddelen. Dat is ongeveer 6% meer dan in 2019; in dat jaar werden voor 1.965 verschillende geneesmiddelen meldingen gedaan.

Een melding bij het Meldpunt betekent niet dat er daadwerkelijk een leveringsprobleem of een tekort zal ontstaan. Voor 99% van de geneesmiddelen die tijdelijk niet beschikbaar waren, was een passende oplossing beschikbaar voor de patiënt. Dit neemt niet weg dat het extra werk oplevert voor apothekers en dat het wisselen in sommige gevallen vervelend kan zijn voor patiënten.

Overzicht meldingen leveringsproblemen

Overzicht meldingen leveringsproblemen
Meldingen verwachte leveringsproblemen
2017536
20181390
20193070
20203723

Figuur 1 Meldingen verwachte leveringsproblemen per jaar, vanaf 2017.

Brontabel als csv (84 bytes)

Oorzaken leveringsproblemen

Bijna de helft (48%) van de leveringsproblemen is veroorzaakt door vertraging van de productie of vrijgifte van het eindproduct. Bedrijven noemden dit in de voorgaande jaren ook als voornaamste reden.

Daarnaast speelden leveringsproblemen door een toegenomen vraag een belangrijke rol (28%). Deze toename komt veelal door een leveringsprobleem van een vergelijkbaar middel bij een of meerdere andere bedrijven.

Oorzaken leveringsproblemen

Oorzaken leveringsproblemen
Aantal meldingen per oorzaak leveringsproblemen
Vertraging in productie of vrijgifte van eindproduct48
Problemen met levering vanwege toegenomen vraag28
Problemen met planning of distributie17
Bedrijfseconomische redenen1
Vertraging in productie of vrijgifte van de grondstof4
GMP- of GCP-problemen, of kwaliteitsdefect2

Figuur 2 Oorzaken verwachte leveringsproblemen (in %).

Brontabel als csv (335 bytes)

Oplossingen bij leveringsproblemen

Het Meldpunt controleert voor iedere melding of er alternatieven in Nederland beschikbaar zijn. Voor veel geneesmiddelen is dit het geval, waardoor leveringsproblemen kunnen worden opgevangen. Een patiënt stapt dan bijvoorbeeld over naar hetzelfde geneesmiddel van een ander merk. Als dit niet mogelijk is, zoeken het CBG en de IGJ met firma’s naar een andere oplossing. Vorig jaar is 45 keer toestemming gegeven aan firma’s om hun geneesmiddel tijdelijk in een buitenlandse verpakking te leveren. Daarnaast is er voor 52 geneesmiddelen toestemming verleend aan fabrikanten, groothandelaren en apothekers om een alternatief geneesmiddel uit het buitenland te halen. Patiënten kunnen zo geholpen worden met (vergelijkbare) alternatieven uit het buitenland.

Soms kan een langdurig tekort worden opgevangen door registratie van een nieuw geneesmiddel. Dat is vorig jaar drie keer gebeurd. In enkele gevallen is een tekort opgevangen door apotheekbereidingen. In de uitzonderlijke gevallen dat er geen alternatieven beschikbaar zijn, bekijken het CBG en de IGJ in overleg met de beroepsgroep wat nodig is. Sinds 2017 heeft het CBG circa 13 keer adviezen gepubliceerd om de gevolgen voor patiënten zoveel mogelijk te beperken.

Invloed verspreiding coronavirus op beschikbaarheid van geneesmiddelen

Aan het begin van de pandemie ontstond onzekerheid en onrust over de gevolgen voor de beschikbaarheid van geneesmiddelen. Door hamstergedrag werd de voorraad geneesmid-delen in openbare apotheken en drogisterijen sneller dan normaal verkocht. Het ministerie van VWS heeft in samenwerking met de IGJ, het CBG en veldpartijen diverse (voorzorgs-)maatregelen genomen om onrust weg te nemen en tekorten te voorkomen.

  • Specifiek voor paracetamoltabletten is gevraagd niet meer dan één doosje per per-soon af te leveren;
  • De voorraden en het gebruik van geneesmiddelen die een belangrijke rol spelen in de behandeling van COVID-19 zijn gemonitord;
  • Voor een aantal geneesmiddelen die worden gebruikt bij de behandeling van COVID-19 in het ziekenhuis heeft IGJ preventief toestemming verleend om alternatieven uit het buitenland te halen.

Door deze (en andere) inspanningen zijn tekorten van coronagerelateerde geneesmiddelen voorkomen. Grote beschikbaarheidsproblemen van geneesmiddelen, ook als gevolg van logistieke uitdagingen en verminderde productie door lockdowns in India en China, zijn uitgebleven. De internationale ontwikkelingen worden nauwlettend gevolgd.

Op dit moment zijn er geen signalen dat er nog leveringsproblemen vanwege de corona-pandemie zullen ontstaan, maar voor de toekomst kunnen we dat niet volledig uitsluiten.

Definitief uit de handel

Definitief uit de handel
Aantal meldingen voor medicijnen die definitief uit handel zijn of gaan
201787
2018316
2019325
2020292

Figuur 3 Aantal meldingen over het definitief uit de handel nemen van een geneesmiddel, vanaf 2017.

Brontabel als csv (113 bytes)

Over het Meldpunt geneesmiddelentekorten en –defecten

Via het Meldpunt Geneesmiddelentekorten en –defecten kunnen bedrijven een melding maken van het (op)nieuw in de handel brengen van een geneesmiddel, het stopzetten of onderbreken van de handel van een geneesmiddel (inclusief een mogelijk tekort), het ontstaan van een mogelijk tekort omdat een geneesmiddel in kleinere hoeveelheden of in onvoldoende mate in de handel is of wordt gebracht en een kwaliteitsdefect. Com-binaties hiervan zijn ook mogelijk. De coördinatie ligt bij het CBG en de IGJ. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is opdrachtgever van het Meldpunt..